İçindekiler Eski Çağlarda Tiyatro San’atının Kaynağı Eski Çağlarda Dram Sanatı Yunan Tiyatrosunun Kaynağı Temsil Edilen Destanlar: Çin ve Moğol Tiyatrosuna Türklerin Etkileri Dört Bin Yıl Önce Türklerde Tiyatro Selçuklu Türklerinde Dramatik Eğlenceler Anadolu’da Dini Temaşa […]
Karagöz ve Toplumsal Yergi Karagöz’ün çıkışı üzerine bir söylenti, onun hem var oluş nedenini, hem de en önemli özelliğini belirler. Söylentiye göre, Karagöz, zamanın devlet büyüklerinin kötü, bozuk yönetimini padişahın kulağına ulaştırmak isteyen bir adam […]
Orta Oyunu’nun eskiliği konusunda, araştırmacıların vardıkları sonuçlar, “sarih bir kaynak veya vesika bulunmaması cihetiyle”, farazi ve tahmini olmaktan ileri gidememiş ve türlü kanıların çelişikliği içinde karanlıkta kalmıştır. Bu tahmin ve faraziyeleri, bâzı kaynak kitaplarındaki istînad […]
Orta Oyunu’nun, “Meydan oyunu” ve “Kol Oyunu” dan geçerek varmış olduğu son şekil; konuları, oyunların dramatik yapısı, oyun tarzı, komik unsûrları ve tipleri ile Karagöz’ün Perde’den meydan’a inmiş şeklinden ibârettir. Karagöz repertuvarındaki bütün oyunlar, -birkaçı […]
Kemal Tahir’in tarih görüşüne bir yaklaşım denemesi sayılabilecek bu yazıda, önce, önemli bir noktayı vurgulamam gerekiyor. Bu da, Kemal Tahir’in, tarihe, özellikle Osmanlı-Türk toplumunun tarihine hem kuramsal ve soyut, hem de pratik ve somut bir […]
XIX. yüzyıl Avrupa düşüncesi edebiyatını inceleyenler, Doğu’ya ilişkin konuları işleyen yapıtlara ve “Doğuya Yolculuk”un kazandığı özel niteliğe bakarak bu yüzyıl Avrupası’nın bir Doğu Rönesansı yaşadığını savunurlar (1). Gene bu yüzyılda Türkiye’ye ilişkin yapıtlarıyla en iyi […]
Estetik bir görünüş olarak komik-olanın özgünlüğü, komik-olanın etkililik alanının öbür estetik özelliklerden niçin çok daha sınırlı olduğunu anlaşılır kılmaktadır. Sanatta özellikle açık seçik görülür bu. Onaylamama, eleştirme, açığa serme, gülünç düşürme, güldürme yeteneği, sanatın tüm […]
Eski “Tarih”, yeni bir görüşle verilmeliydi. Onun için, ilkel kavramları açıklamadıkça, öz konuya girmek doğru olmayacaktı. Genel ve Özel olarak ne yapmak gerekiyor? I – GENEL OLARAK A) TASNİF BİLİMİ TARİH 19. yüzyıla gelinceye dek, […]
Max Reinhardt’tan Fritz Holl’e… Entellektüel sorunların her zamankinden büyük ve örgütlü işçilerin mücadelesinin o ana dek görülmemiş biçimde zorlu olduğu bir dönemde, Volksbühne nerede yer alıyordu? Yüz binlerce üyesi tarafından avuçlarına bırakılan kaynaklarla üretebileceği tiyatro […]
Bu yönde hiçbir isteğim olmamasına karşın, birçok kez bir tiyatronun yönetimini üstlenmek zorunda kalmıştım. Politik felsefemi sahneye koyma biçimim düzenli tiyatrolarda her zaman sorun yarattı, bu yüzden aklımın bir köşesinde sürekli, kendi tiyatromda çalışmak düşüncesi […]
GİRİŞ DİNLE KÜÇÜK ADAM, bilimsel bir belge değil, konusu insan olan bir çalışmadır. 1954 yılı yazında, yayınlanma amacı güdülmeden, Orgone Enstitüsü Belgelikleri için yazılmıştır. Bu kitap, birkaç on yıl boyunca sokaktaki Küçük Adamın kendine neler […]
ARTAUD, Antonin Kimdir? (1896 Marsilya – 1948 Ivry): Fransız oyun yazarı ve şair; avangart tiyatronun kuramcısı. 1920’de Paris’e geldi, ünlü yönetmen Dullin’in yanında öğrenim gördü, Lugne-Poe ve Jouvet gibi yönetmenlerin yanında oyunculuk ve sahneye koyuculuk […]
İnsanın duyguları, tutkuları, vb., yalnızca dar anlamda antropolojik tanımlamalar olarak kalmayıp da, aynı zamanda insan yaradılışının gerçekten varlıkbilimsel (ontolojik) olumlamalarıysa ve yalnızca nesneyi duyularıyla algıladıkları için olumlanıyorlarsa, demek ki: (1) Olumlama tarzları hiçbir zaman aynı […]
@halksahnesi.org