“Slavcı diye bilinen bir avuç düşünürün yazıp çizdiği yıllar daha çok, kırklı ve ellili yıllardır. Garip bir karışımdı doktrinleri; içinde romantik felsefe vardı, yerel yurtseverlik (Moskovacılık) vardı, dini milliyetçilik vardı, çok eski tarihlere uzanan düşler […]
“Bundan hemen hemen tam onaltı yüzyıl önce Roma imparatorluğunda da tehlikeli bir devrimci parti ortalığı kasıp kavuruyordu. Bu parti, dinin ve devletin bütün temellerini oyuyordu; imparatorun iradesinin en yüce yasa olduğunu açıkça reddediyordu; vatansızdı, enternasyonaldi; […]
Felsefi olarak romantizmin hakim olduğu ve 1848’e kadar gelen sürece baktığımız zaman bilimsel temeline oturmamış bir bakış açısına sahip olan işçi sınıfının muhalefetini görürüz. Avrupa işçi sınıfının, özellikle Fransa’daki hareketin değerlendirmesini yapan Marks’a göre: “Temmuz […]
Romantizmin gelişmesi, Avrupa’da klasisizm’e -yani eski düzenin sanat biçimlerine- olduğu kadar, aydınlanmacılığa ve akılcılığa da -burjuva sanat ve düşünce biçimlerine- bir reaksiyonun ürünüydü. Romantizm her ülkede farklılıklar gösteren bir yol çizmesine rağmen, aslında özünde aynı […]
Yine İstanbul’un fethinden ve Amerika kıtasının keşfinden sonra, Doğu’ya açılan kapılardan biri olan Rusya’nın durumunda farklılıklar göze çarpmaktadır. Örneğin bir Batı’lı kaynakta şöyle deniyor: “Çin’in, Hindistan’ın ve Ortadoğu’nun, Avrupalılara, kıyılarında küçük yerleşme olanakları vermekten öte […]
70’li yıllar, kendini temel olarak öykücülük alanında ortaya koyan sosyo-psikolojik nesrin yüksek yaratıcılık göstererek en büyük başarılara ulaştığı dönemdir. Bu durum, kuşkusuz yoğun ahlâki ideal arayışlarıyla, edebiyatın tümden psikolojizasyonuyla bağlıdır. Edebi bir akım olarak sosyo-psikolojik […]
Orhan Kemal’in sahnelenmiş beş oyunu vardır. Bu oyunların tümü iyi eleştiri almış, ayrıca çeşitli ödüller kazanmıştır. Bu durumda Orhan Kemal’i roman ve öykü yazarlığının yanı sıra bir oyun yazarı olarak da incelemek ve değerlendirmek gerekir. […]
Tarih içinde yaşanan dönemleri birbirinden kesin hatlarla ayırabilmek mümkün değildir ama, genel olarak baktığımızda birbirinin içinden doğan dönemlere ilişkin soyutlamalar yapabiliriz. Bu dönemlerden biri 15. yüzyılın sonundan 17. yüzyılın ortasına kadar akan bir tarihsel süreçtir. […]
Pantolonlu Bulut (Fragman)
Negatif bir gelişme gösteren sınıflı toplumun oluşumunda ve Batı Uygarlığının temeli olan klasik köleci Yunan toplumu ile, tarihsel olarak ona ön gelen “Asyagil” aşama arasında ciddi bir çelişki vardır. Bu da, Doğu ve Batı’nın evrimine […]
1934 4 Temmuz. Dün Brecht’le hasta odasında benim “Üretici Olarak Yazar” başlıklı yazım üzerinde uzun uzun konuştuk. O yazımda, edebiyattaki teknik ilerlemelerin sanat biçimlerinin (dolayısıyla, düşünsel üretim araçlarının) işlevini değiştirdiğini, bu yüzden, edebi eserlerin devrimci […]
1920’da Weimar’da Bauhaus’u kuran Walter Gropius, çağımıza kadarki tiyatro yapılarının bir bileşimini oluşturan “temel tiyatro” yapısı anlayışıyla öne çıkmıştır. Piscator için düşünülen, ancak Nazi yönetimince yasaklamaya uğrayarak, hiçbir zaman gerçekleştirilememiş olan bu tiyatro yapısının amaç, […]
Burada tüm kaynaklarda karşımıza çıkan önemli bir soruna değinmek istiyorum. Gürcüstan’la ilgili kaynakların hemen hemen hepsi, XIII. yüzyıldan itibaren başlayan Moğol akınlarının ve ardından Timur’un fethiyle edebiyatın gelişiminin durduğuna işaret etmektedirler. Ayrıca bu kaynakları araştırdığımızda […]
“Güzel ama bu neyi kanıtlar?”Bir matematikçi, Goethe’nin “Iphigenie”sini okuduğunda söylemişti bunu: Güzel ama bu neyi kanıtlar? Pek yerinde olmayan bir tümce ama binlerce şiiri karşısına alıyor. Bu tür şiirleri eleştirmek isteyen biri ne yapacağını bilemeyebilir, […]
Batı’nın Doğu’ya açılışında payına düşeni alan Gürcüstan, Doğu’nun Batı’ya açılışında da payına düşeni alacaktı tabi. 1220’den sonra Moğol akınları başlar. Doğu Gürcüstan, Hülagu sülalesinden gelen Moğol İlhanlılara bağlı bir prenslik haline gelmiştir. Suram sıradağlarının batısında […]
@halksahnesi.org