XIX. Yüzyılın başında Napolyon, metafiziği reddederek kültürel çalışmaları antropolojik ve psikolojik temellere dayandırmayı hedefleyen düşünce okulunun mensuplarını “ideojojistler” (ideologlar) olarak yaftalamıştı. “İdeologlar Okulu”nun kurucusu Destutt de Tracy ise “ideoloji”yi olumlu anlamda, “düşünce bilimi” olarak tanımlıyordu. […]
“Tarihi olaylar yalnızca gerçekleştikleri zaman ve mekânın bütün bağlamı içinde anlaşılabilirler. Ancak tarihçi olayların başlangıcının izini sürmeye başladığında bu uyarılar neredeyse her zaman unutulur. Burnuna gelen yenilik kokusuyla tarihçi geçmişe dalar, olayları kendi bağlamlarından uzaklaştırır, […]
“Sonlu şeylerin doğası öyledir ki, kendi varlıklarının özü yokolmanın tohumlarını içerir: onların doğum saatleri aynı zamanda ölüm saatleridir de.” G. W. F. Hegel (1) Karl Polanyi, magnum opus’u olan Büyük Dönüşüm’ü bitirirken, “Batılı insanın bilincini […]
Rousseau (1712-1778) İtiraflarında Leibniz, Descartes, Locke gibi isimleri büyük bir tutkuyla okurken onları “yekdiğeri ile uyuşturmak gibi bir hayli vakit kaybettirici ve yorucu” bir işe giriştiğini ancak en sonunda “bir müellifi okudukça ne diğer bir […]
Dersim bölgesi, Yavuz Selim’in Doğu’da Safevi egemenliğini ortadan kaldırarak gücünü pekiştirmeye çalıştığı bir dönemde Osmanlı sınırları içine dâhil edildi. Şah İsmail’in Çaldıran’da yenilmesini (1514) izleyen birkaç yıl içinde Doğu’daki Türkmen ve Kürt aşiretleri, Osmanlı yönetimine […]
Neoliberal politikalara karşı birikmiş olan toplumsal tepki ile 2008 ekonomik krizinin çakışması, ilk ortaya çıktığı dönemden beri çeşitli revizyonlara tabi tutulmuş neoliberal çerçeveden uzaklaşan politikalar için post-neoliberalizm kavramını gündeme getirdi. Yeni olanın tarif edilemediği ve […]
“Dünyadaki bütün işçiler, birleşin!” Komünist Parti Manifestosu Modern toplumlardaki ekonomik sistemlerin en ayırt edici özelliklerinden birisi oldukça karmaşık bir iş bölümüne sahip olmalarıdır. İş, insanların üzerinde uzmanlaştığı çok sayıdaki farklı meslekler arasında bölünmektedir. Geleneksel toplumlarda, […]
18. yüzyıl Aydınlanma döneminin akılcı filozoflarından olan Antoine Destut de Tracy’nin, bugün bizim “bilim”e atfettiğimiz anlama yakın bir anlam yükleyerek “düşüncelerin bilimi” olarak tanımladığı ideoloji kavramı, o günden bugüne önemli bir değişime uğramış, altyapı-üstyapı metaforundan […]
Kapitalist ekonomi, zaman içerisinde çeşitli evrelerden geçerek gelişimini sürdürmektedir. Bu gelişim çizgisi içerisinde 1914’e kadar geri götürülebilen Fordist üretim rejimi ile 1970’lerden itibaren onun yerini aldığı belirtilen esnek üretim rejimi özel bir yere ve öneme […]
Döndürmek, ters çevirmek, baş aşağı durmak, yeniden ayakları üzerine oturtmak Marx ve Engels’in kullanmayı sevdiği retorik figürler arasında yer alıyor. Alman İdeolojisi’nde “bütün ideolojilerde insanlar[ın] ve onların ilişkileri[nin] bir camera obscura’daki gibi baş aşağı” durduğunu […]
1783 yılında bağımsız bir devlet olarak tarih sahnesine çıkan Amerika Birleşik Devletleri, kısa süre içerisinde kendisine özgü bir devlet yapısı oluşturmuş ve ardından uluslararası ticarette adını duyurur olmuştu. Akdeniz bölgesinde gemilerini dolaştırmaya başlayan ABD, ister […]
“İnsanlar olarak birlikte yaşayışımız – yani: Yaşamımız-” (1) Tiyatro İçin Küçük Organon’da Epik Tiyatronun Kuruluşu Bertolt Brecht (10 Şubat 1898 – 14 Ağustos 1956) Marx ve Engels’in “Komünist Manifesto”sunu (1848) epik şiire dönüştürür. Daha da […]
Sinema tarih ilişkisi, birbiri üzerinden değil birbirini tamamlar şekilde kurulduğunda, sinema, bir tarih yazımı gibi işler, çalışır. Sinema, kurguladığı anlatılar aracılığıyla tarihe bakar. Bu açıdan bakıldığında sinemanın tarihe bakışı, sinemada temsil edilen ve dolayısıyla yorumlanan […]
Bu makalede Marx’ın teknolojiyle aracılanmış örgütlü iletişime (=medyaya) bakışıyla bakmanın (yani, Marx’ın kullandığı yöntemle medyayı anlamaya ve açıklamaya çalışmanın) ne ve nasıl olduğu, amaçları ve sonuçları üzerinde durulacaktır. Temel amaç giderek birden fazla sahtenin gerçeğin […]
Bölgesel devlet, Avrupa kamu hukukunda son yıllarda tartışılan yeni bir kavram. Bu tartışmanın iki temel ekseni var: Bölgesel devlet, klasik iki devlet biçimi olan üniter ve federal devletlerden ayrı bir varlığa sahip midir? Bölgesel devlet, […]
@halksahnesi.org