Bu kısa incelemede ele alacağımız konu, sanatçının felsefi düşüncesi, dünya görüşü ve bilinci ile tarih ve toplum gerçekleri arasındaki ilinti ve tekabüldür. Osmanlı toplumunun ortaya koymuş olduğu derlitoplu, mütecanis ve sağlam ideolojik doku, bu toplum […]
“Altın çağ” Bin dokuzyüz altmışlardan sonra, Türkiye’de, tiyatro “işkolu” hareketli bir dönem yaşadı. “Resmî” tiyatrolar sahne ve gösteri sayılarını önemli çoğaltarak “sanat sevgisini” yurdun en ücra köşelerine ulaştırdılar; büyük şehirlerdeki “özel” tiyatrolar onlarla sayıldı; tiyatro […]
“İslam’ın Yeniden Doğuşu”, Sanat ve Tarihsel Gelişme Ülkemizde son yıllarda “milli kültür ve sanat” anlayışı biçiminde dile getirilen görüşler, bilindiği gibi, kendi içinde üç ana yönelimi içermekte; İslâmcılık, Türkçülük ve Osmanlıcılık’tan oluşan bir “milli sentez” […]
Gösteri İçin Yönergeler Olayların kendilerine üzülerek atfedilen anlamı koruyabilmesi için, oyun büyük boyutlu üslupla ve tercihan Elizabethyen tiyatroya yapılacak açık geri dönüşlerle -yani perdeler ve farklı düzeylerle- sahnelenmelidir. Örneğin, aksiyon, üzerine öküz kanı renginde boya […]
Öykü Dramaturji Eğrisi 1 Bu sahne henüz olayların başında olduğumuzu vurgular. Aşina olduğumuz türden girişimler olarak Cesaret Ana’nın kantin işletmesi ve yeni savaş (Başlar ve devam ederler; devam ederek başlarlar). Gerekenler: enerji, girişim, yeni çağın […]
Siyasal belgenin ilk kez metin ve sahneleme olarak bütünüyle ve yalnız başına bir temel oluşturduğu oyun, Trotz Alledem! (Herşeye Karşın!, Grosses Schauspielhaus, 12 Temmuz 1926). Oyun, aynı yılın ilkbahar aylarında Gosen Dağlan işçi Kültür Birliği’nin […]
DRAMATURG: Shakespeare’in ilk oyununun yayın alanına çıkmasından birkaç yıl önce, Marlowe, iambik şiiri (1) oyuna sokarak, halka yönelik oyunları, bu işten anlayanların kafasında bile soylulaştırdı ve bu oyunlar soğuk Seneca öykünmeleri olan uzlaşmalı yazın yapıtlarının […]
Lukacs modern sanatı totalite duygusundan, totalite anlayışından ve belirli bir perspektif ten yoksun olduğu için eleştiriyor ve beğenmiyordu. Oysa, Brecht ve Benjamin’e göre, 19. Yüzyılın ortalarına kadar yaşanan toplumsal realite, realiteyi algılayan sanatçının bu ikisine […]
Tiyatro ve sinema oyuncusunun önüne çıkan ana sorun homojen, canlı, etkili bir karakter yaratmaktır. Oyuncular daha işin başında bu karakteri anlamaya ve onunla özdeşleşmeye çalışmak zorundadırlar. Bunun için ister tiyatro provalarında ister filmin hazırlık denen […]
Tarihsel maddecilik açısından ele alındığında, Şeyh Bedreddin ayaklanmasının dinsel-ideolojik niteliği sınıf savaşımının özgül biçimlerinden biri olarak yorumlanmalıdır. Belli bir tarihsel dönemdeki ekonomik ve toplumsal koşulların doğal sonucudur bu (1). Anadolu, hatta tüm İslâm tarihi boyunca, […]
İlk tiyatroyu nerde, ne zaman gördüm? Karagöz de tiyatrodan sayılırsa, İstanbul’da gördüm, sünnet düğünümde sekiz yaşımda. Belki daha önce mahalle kahvesinde Ramazan gecelerinden bir gece seyretmişimdir Karagöz’ü, ama aklımda kalmamış. Meddah’ı da ilkönce sünnet düğünümde […]
Tiyatro ile sinema arasındaki etkileşime, sinemanın tiyatro kültürünü tüm yönleriyle benimsemek zorunda olduğuna ve tiyatro ile sinemada oyuncu sorununa ilişkin anlaşmazlığın çözümü, bu tartışmalarda çıkış noktası alman görüş açısının, yani sinema sanatının tiyatronun gelişim momentlerinden […]
Sahnede canlandırılan bir karakterdeki birliğin zorunluğu ve anlamı hakkında söylenenlerin tümü sinema oyuncusunun başlıca görevleri için de geçerlidir. Hatta tiyatro oyuncusuna oranla sinema oyuncusu için bir karaktere biçim kazandırmanın ve bunun sonucunda karakterin birliğini sağlamanın […]
Düşsel hayvanlar üzerine yazılmış kitaplar, içerdikleri düşlem payı ne olursa olsun, gerçeğin (sırtının belki, ama yüzünün de) çoğaltmalarıdır bir bakıma. Tarihöncesi, ya da insan öncesi zamanın boyutlarını yaklaşık olarak saptıyor bilginler. Ama bu zamanı yoğun […]
Biz Meksikalılar bayramlara ve düğün derneklere katılmaya bayılırız. İnsanları bir araya getiren toplulukları -zamanın akışını unutturacak herhangi bir olayı, insanlarımızı ve geçmişi anmak için düzenlenen tören ve şölenleri- hiç kaçırmayız. Tören ve şölensever bir halkız; […]
@halksahnesi.org